Preparaty biologiczne do szamb w większości przypadków zawierają kompozycje mikroorganizmów saprofitycznych. Pobierają one substancje pokarmowe w wyniku procesów rozkładu materii organicznej i w ten sposób przyczyniają się do oczyszczania ścieków. Jednak mikroorganizmy nie są jedynym składnikiem biopreparatów – niektóre specyfiki mogą w ogóle nie zawierać bakterii. W artykule prezentujemy główne typy preparatów do szamb i ich działanie na ścieki.
Zbiorniki gnilne oczyszczalni drenażowych oraz zbiorniki bezodpływowe, czyli szamba betonowe i plastikowe oraz szamba ekologiczne (dwukomorowe z odpływem) są miejscami, w których odbywają się złożone procesy beztlenowego rozkładu materii organicznej. Zachodzą one w sposób naturalny, lecz nie zawsze przebiegają odpowiednio szybko i nie zawsze ich efekty są satysfakcjonujące. Na szczęście możemy wspomagać naturę i wpływać na skład i rozwój flory bakteryjnej.
Zazwyczaj preparaty do szamb służą zaszczepieniu kultur bakteryjnych i ich szybkiemu rozwojowi. Stosując odpowiednie kompozycje szczepów drobnoustrojów, możemy wpływać na zmianę składu i konsystencji ścieków. Zdarzają się też takie sytuacje, w których celem nie jest stymulowanie rozwoju bakterii, lecz usunięcie z szamba niepożądanych drobnoustrojów.
Wszystkie dostępne na rynku biopreparaty do szamb można podzielić na trzy główne grupy:
W składzie preparatów do szamb znajdują się też specjalne pożywki i chemiczne stymulatory wzrostu, które poprawiają tempo rozwoju flory bakteryjnej. Największą część masy preparatu stanowią wypełniacze, np. dolomit, sól, cukier, śruta sojowa czy piasek.
Biopreparaty są dostępne jako proszek, tabletki lub płyn. Forma specyfików nie wpływa bezpośrednio na ich działanie, natomiast decyduje o wygodzie aplikacji. Najwygodniejsze przy bezpośrednim dodawaniu do szamba są tabletki. Zapewniają łatwą kontrolę wielkości dawki i można je aplikować przy zachowaniu większego dystansu od komina szamba.
Forma preparatu ma mniejsze znaczenie w przypadku dodawania go do miski ustępowej. Ten rodzaj aplikacji doprowadza do wytworzenia błony bakteryjnej nie tylko w zbiorniku szamba, lecz także w rurach kanalizacyjnych. Pośrednio wpływa to na utrzymanie drożności rur: bakterie rozkładają i upłynniają złogi nieczystości, które mogłyby zablokować światło rury. Biopreparaty można stosować bez obaw o uszkodzenie armatury czy rur kanalizacyjnych. Nie zachodzi też ryzyko zatrucia ludzi lub zwierząt.
Po biopreparaty sięgamy najczęściej dopiero wtedy, gdy zaniepokoi nas to, co dzieje się w zbiorniku ścieków. Pierwszym sygnałem alarmującym jest zapach. Bakterie dodane do szamba redukują uciążliwą, nieprzyjemną woń ścieków. Enzymy, grzyby i bakterie zapobiegają zmniejszaniu się pojemności szamba. W wyniku sedymentacji (opadania cząstek stałych) ścieków na dnie zbiornika gromadzi się coraz większa ilość gęstego, zbitego osadu. Mikroorganizmy upłynniają osady, dzięki czemu można je usunąć w czasie wywożenia szamba i przywrócić zbiornikowi pierwotną pojemność.
Biopreparaty mają większą skuteczność, jeżeli do zmywania, prania i mycia się stosujemy preparaty ekologiczne. Środki oparte na naturalnych substancjach pozwalają zachować w kanalizacji i szambie sprzyjające warunki dla rozwoju kultur bakteryjnych. Dzięki temu przyjazne drobnoustroje zachowują żywotność i są zdolne przetwarzać większe ilości materii organicznej.
Niezwykle ważną kwestią jest też to, że stosowanie biopreparatów zmienia korzystnie skład nieczystości, które z naszych szamb trafiają do dużych, gminnych oczyszczalni ścieków. Regularne używanie biopreparatów we własnym szambie poprawia jakość oczyszczania ścieków w skali makro.
