Wymagania stawiane rezerwuarom wody deszczowej dotyczą zarówno cech samego zbiornika, jak i też jego lokalizacji oraz dopełnienia formalności prawnych. O ile dwa pierwsze zagadnienia nie nastręczają większych problemów interpretacyjnych, to kwestie prawne są delikatnie „nieostre”. Doradzamy, jak przeprowadzić kolejne etapy wyboru i posadowienia zbiornika na wodę deszczową.
Z roku na rok doświadczamy coraz dotkliwszego braku wody. W najbliższej przyszłości nie przewiduje się poprawy sytuacji, ale wręcz przeciwnie – klimatolodzy zapowiadają katastrofalne susze. Woda może stać się niezwykle cenna. Dlatego nikogo nie dziwi rosnące szybko zainteresowanie możliwościami oszczędzania wody i jej pozyskiwania – na przykład dzięki zagospodarowaniu deszczówki.
Pierwszą decyzją, jaką musimy podjąć, jest wybór zbiornika powierzchniowego lub podziemnego. Z oczywistych przyczyn – estetycznych i funkcjonalnych – zbiornik pod powierzchnią gruntu jest lepszym wyborem. Szczególnie wtedy, gdy potrzebujemy wody w ilości kilku czy kilkunastu tysięcy litrów. Zbiornik podziemny ma tęż tę zaletę, że woda utrzymywana jest w nim w stałej, relatywnie niskiej temperaturze. Dzięki temu latem nie dochodzi do jej gnicia, a zimą do zamarzania. Zbiornik powierzchniowy może być bardziej przydatny przy używaniu deszczówki do podlewania: woda podgrzewa się do temperatury otoczenia, co służy nawadnianym uprawom.
Niezależnie od tego, czy wybierzemy zbiornik powierzchniowy, czy podziemny, niemal na pewno będzie on wykonany z tworzywa sztucznego. Zarówno zbiorniki produkowane z laminatu, jak i też formowane rotacyjne są bezkonkurencyjne pod względem szczelności i odporności na czynniki środowiskowe. Budowa zbiornika betonowego to możliwość raczej teoretyczna. Dyskusyjne jest też wykorzystanie nieużywanych szamb betonowych: ze względu na możliwe nieszczelności oraz skażenie ściekami, które wnikają głęboko w strukturę betonu.
Wody opadowe w oficjalnej nomenklaturze uznawane są za ścieki, których odprowadzanie należy do zadań własnych gminy. Dlatego każda działka, na której znajdują się zabudowania, powinna posiadać system odprowadzania wody deszczowej do kanalizacji burzowej lub ogólnosprawnej (do której trafiają ścieki i wody opadowe), o ile taka kanalizacja jest dostępna. Jednocześnie wyraźnie zakazuje się odprowadzania deszczówki do kanalizacji ściekowej (sanitarnej).
W sytuacji, gdy nie ma dostępu do wymienionych rodzajów kanalizacji, deszczówkę można skierować na nieutwardzone obszary na działce (np. z rynny na trawnik), do dołów (oczko wodne, staw), do studni chłonnych i rozsączalników lub do zbiorników retencyjnych. Oczywiście mając dostęp do kanalizacji deszczowej, również możemy gromadzić wody opadowe w zbiornikach i wykorzystywać do podlewania upraw, spłukiwania toalet czy do prania. Postanowienia nie są całkowicie klarowne, ponieważ ustawodawca nie odnosi się wprost do systemów zagospodarowania wody deszczowej. Wynika to po części stąd, że przepisy były tworzone z intencją rozwiązania problemu wody deszczowej, a nie jej zagospodarowania. Jak w takim razie należy postąpić, jeżeli chcemy gromadzić deszczówkę?
Jeżeli nasz zbiornik na deszczówkę jest beczką ze skierowaną do niej rurą spustową, to nie musimy zaprzątać sobie głowy pozwoleniami i warunkami lokalizacji. Nieco inaczej wygląda sytuacja, w której zamierzamy zainstalować duży zbiornik podziemny, będący częścią systemu zagospodarowania wody deszczowej. W praktyce w odniesieniu do zbiorników na deszczówkę mają zastosowanie przepisy dotyczące przydomowych oczyszczalni ścieków. Nie musimy ubiegać się o pozwolenie na budowę, ale konieczne jest zgłoszenie w starostwie powiatowym. Jeżeli chcielibyśmy zbudować zbiornik betonowy, prawdopodobnie zostanie on uznany za budowlę w rozumieniu prawa budowlanego i będzie wymagał nie tylko zgłoszenia, ale też uzyskania stosownego pozwolenia.
Zgłoszenie jest szczególnie ważne w przypadku, gdy deszczówkę zamierzamy wykorzystywać nie tylko do podlewania ogródka, ale także do spłukiwania toalet czy prania, a następnie odprowadzać wraz ze ściekami bytowymi. W takiej sytuacji musimy zgłosić się do firmy dostarczającej wodę, aby mogła naliczyć odpowiednie opłaty. Wewnętrzne instalacje wodne w budynku – deszczówkowa i wodociągowa – muszą być poprowadzone oddzielnie.
Oprócz rozstrzygnięcia kwestii zgłoszenia i pozwolenia na budowę powinniśmy też dołożyć starań do wyznaczenia właściwej lokalizacji zbiornika. W tym przypadku też częściowo stosujemy zapisy dotyczące przydomowych oczyszczalni ścieków i szamb. Co prawda deszczówka nie stwarza zagrożenia skażeniem gleby czy wody, lecz duży zbiornik, który na dodatek okresowo może być pusty, powinien być zlokalizowany w odległości minimum 5 m od ściany budynku i 2 m od granicy działki lub drogi. Jeżeli literalnie powtórzymy przepisy odnoszące się do szamb, to powinniśmy też zachować odległość 15 m od studni.
Kluczową sprawą jest dbałość o to, aby nadmiar wody opadowej, która nie pomieści się w zbiorniku, nie trafił na sąsiednie posesje. Jeżeli zaistnieje taka sytuacja, będzie to uznane za niedozwoloną zmianę naturalnego spływu wód opadowych. Takie działanie zagrożone jest karami administracyjnymi. Dlatego planując budowę systemu zbierania wody deszczowej, powinniśmy określić sposób pozbycia się jej ewentualnego nadmiaru. Rurę przelewową można odprowadzić do naturalnego cieku wodnego, do studni chłonnej lub do kanalizacji deszczowej.
