Sercem każdej przydomowej oczyszczalni jest osad czynny, złoże biologiczne albo błona biologiczna powstająca w rozsączalniku. Niezależnie od nazwy i fizycznej struktury we wszystkich wymienionych przypadkach chodzi o kolonię bakterii tlenowych lub beztlenowych, które – mówiąc językiem potocznym – żywią się materią organiczną zawartą w ściekach. O ile tylko zapewnimy im sprzyjające warunki (ciepło, wilgoć, powietrze lub jego brak oraz materię organiczną) namnażają się chętnie i utylizują ścieki. Jeżeli jednak któryś z wymienionych czynników zostanie zaburzony, kolonia bakteryjna zamiera, a oczyszczalnia przestaje spełniać swoje funkcje. W takich sytuacja ratunkiem są preparaty bakteryjne.
Bakterie są wszędzie, a w ściekach bytuje ich szczególnie dużo. Mimo to, jeżeli chcemy zapewnić szybki rozruch przydomowej oczyszczalni ścieków, powinniśmy użyć odpowiednich biopreparatów rozruchowych. Podobnie, jak inne dodatki do zbiorników bezodpływowych (szamba) oraz przydomowych oczyszczalni ścieków, preparaty rozruchowe zawierają odpowiednie kultury bakterii w takiej ilości, aby możliwie szybko było wytworzenie błony biologicznej. Trzeba zapewnić namnożenie takiej ilości bakterii, która rozpocznie faktyczny proces oczyszczania. Jeżeli tego nie zrobimy, przez pewien czas oczyszczalnia będzie działała mniej skutecznie, bo naturalny proces namnażania bakterii wymaga czasu.
Należy pamiętać, że nie ma uniwersalnych preparatów do wszystkich typów przydomowych oczyszczalni ścieków. Producenci biopreparatów zazwyczaj dostarczają dwa rodzaje specyfików: dedykowane do osadników gnilnych oraz do oczyszczalni z napowietrzaniem. Ich omylenie nie rodzi poważnych konsekwencji, lecz nie pozwala uzyskać zamierzonego efektu. Do osadników gnilnych (szamba ekologiczne i zbiorniki oczyszczalni drenażowych) należy zastosować kultury bakterii tlenowych. Z kolei bakterie tlenowe wspomagają działanie napowietrzanych złóż bakteryjnych w reaktorach oczyszczalni biologicznych i na poletkach rozsączających oczyszczalni drenażowych.
Nie brakuje zwolenników tezy, że szamba ekologiczne, oczyszczalnie drenażowe i przydomowe biologiczne oczyszczalnie ścieków wymagają regularnego stosowania biopreparatów do poprawnego spełniania swoich funkcji. Inni specjaliści są zdania, że właściwie zainstalowane i odpowiednio użytkowane szamba i oczyszczalnie tylko w wyjątkowych sytuacjach potrzebują wsparcia w postaci starannie skomponowanego zestawu mikroorganizmów. Oto najczęstsze sytuacje, w których należy użyć biopreparatów:
Biopreparaty mogą też okazać się pomocne w przypadku niedrożności drenażu oczyszczalni ekologicznych: ich przepłukanie i zaaplikowanie odpowiednich bakterii może nas uchronić przed koniecznością renowacji poletka rozsączającego.
Preparaty bakteryjne do szamb i oczyszczalni ścieków oferowane są w postaci proszku, granulek lub tabletek. Wersje proszkowane przeznaczone są do łatwego rozpuszczenia w ścieku i wywołania szybkiego efektu. Preparaty w postaci stałej mają za zadanie dostarczać stale niewielkich ilości kultur bakteryjnych, które uwalniają się stopniowo w trakcie rozpuszczania tabletek. Najczęstszą formą stosowania jest dodanie preparatu do rezerwuaru w toalecie. Można też dodać go bezpośrednio do zbiornika gnilnego drenażowej oczyszczalni ścieków (takiej, jak oczyszczalnia drenażowa Marseplast) lub reaktora oczyszczalni biologicznej.
